بررسی جامعه شناختی عوامل موثر برچگونگی انجام وظایف و تعهدات کاری (مورد مطالعه کارکنان سازمان آتش نشانی در شرق شهر تهران)

مقدمه: یکی از مختصات پیچیده و مهم نیروی انسانی سازمان‌ها، ویژگی­های اخلاقی این نیروها در حیطۀ کار است. تعهدکاری یکی از مقوله‌های مهم حیطۀ اخلاق کار است که از عوامل مختلفی در سطوح و نظامات سه‌گانۀ کلان جامعه­ای، سازمانی و شخصیتی تأثیر می­پذیرد. تعهد کار در این پژوهش در چارچوب اجیل پارسونز، مجموعه­ای از پایبندی‌های اخلاقی و عاطفی فرد نسبت به سازمان، همکاران، جامعه و حرفۀ خود تعریف شده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر به بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر چگونگی انجام وظایف و تعهدات شغلی کارکنان سازمان آتش­نشانی در شرق تهران پرداخته است. روش: این پژوهش در قالب ده فرضیه مطرح شد و روش تحقیق در این مطالعه با توجه به هدف کاربردی و برحسب نحوۀ گردآوری داده­ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعۀ پژوهش در این مطالعه تمامی کارکنان ایستگاه­های سازمان آتش‌نشانی در شرق تهران می‌باشند که با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی لایه­ای یا طبقه­ای حجم جامعه نمونۀ پژوهش، 300 نفر انتخاب شدند. با بررسی یک نمونۀ 30 تایی روایی و پایایی ابزار بررسی شد و با استفاده از نرم‌افزار SPSS از آزمون‌های آماری نظیر ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته­ها: نتایج رگرسیون چندگانه نشان می دهد که ضرایب همبستگی بین شش متغیر هویت گروهی (رابطه­ای)، هویت اجتماعی، هویت حرفه ای، هویت سازمانی، مشارکت سازمانی، رضایت شغلی رابطۀ معنی­دار و مؤثر با متغیر تعهدکاری داشته­اند و میزان ضریب همبستگی چندگانه بین ابعاد مورد بررسی معادل 820/0 r=و ضریب تعیین 673/0R2= است، یعنی67 درصد از تغییرات متغیر وابستۀ تعهد کار توسط متغیرهای مستقل مذکور پوشش داده می‌شود. نتیجه­گیری: یکی از مؤلفه­های بسیار مهم در شکل‌گیری تعهدکاری، نقش بالای عدالت سازمانی است. با توجه به نتایج پژوهش، سطح عدالت از نظر کارکنان در حد مطلوبی نبوده و نیاز به بازنگری دارد. بررسی وضعیت تعهدکاری در بین کارکنان سازمان نشان می‌دهد که تعهدکاری در سطح خوبی قرار دارد. بنابراین، ضمن وجود تأثیر متغیرهای مستقل بر وابسته و رابطۀ مستقیم و مثبت بین متغیرها، هر اندازه به مؤلفه­های مشارکت سازمانی، هویت سازمانی، هویت رابطه­ای، هویت گروهی، هویت جامعه­ای، هویت فردی، عدالت سازمانی، رضایت شغلی توجه بیشتری شود، کارکنان سازمان آتش‌نشانی از تعهدکاری بیشتری برخوردار می‌شوند.